Hongerklop tijdens de bevalling. Conclusie: het advies om tijdens de bevalling dextro energy te eten, teneinde de weeën te bevorderen, lijkt niet gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Het lijkt niet nadelig, maar ook niet bewezen nuttig om een energiedrankje te drinken tijdens de bevalling of kleine porties vet- en slakkenarm voedsel te gebruiken. Een stroomstoring Ik kreeg een vraag doorgespeeld door Dick Swaab, de schrijver van het voorwoord in het boek ‘Eten voor je kind’. De vraagstelster was een vrouw, die drie keer was bevallen en aan wie meerdere malen door haar verloskundige het advies was gegeven, dat ze ‘toch absoluut dextro energy moest aanschaffen om de weeën vol te kunnen houden’. Toen zij in het boek van Dick Swaab ‘Wij zijn ons brein’ las, dat de dalende glucosespiegel essentieel is voor het bevallingsproces, kreeg zij een ‘stroomstoring’ in haar hersenen, zoals zij dat uitdrukte. Nu gaat het bij die dalende glucose (=suiker=dextrose) spiegel als trigger voor de bevalling om de concentratie van glucose in het bloed van de foetus en niet van de zwangere. Zij kan dus gerust zijn, dat het eten van dextro energen tijdens de bevalling niet rechtstreeks het foetale proces dwarsboomt voor het op gang komen van die bevalling (als dat al de reden is, want daar doe ik nu geen uitspraak over). Toch is de vraag of dextro energy eten tijdens de bevalling nodig is om de weeën goed te houden of te bevorderen. De idee achter het advies is natuurlijk, dat weeën energie kosten en dat net als bij intensieve sportbeoefening het intensievere verbruik van glucose in het bloed opgevangen kan worden en verzuring kan worden tegen gegaan door een energiedrank te nuttigen. We kennen allemaal wel het verschijnsel van de Tour de Francerijder of de lange afstand schaatser, die last krijgt van ‘hongerklop’ en zonder op tijd een energiedrankje te drinken de finish niet haalt voordat anderen dat al doen. Bij sport is aangetoond, dat het werkt en dat een zware inspanning langer kan worden verricht. Een energiedrankje bij de bevalling De vraag of het ook werkt bij de bevalling is niet heel simpel te beantwoorden. Eén van de redenen is dat het zoeken in medische databases met als zoektermen bevalling en glucose een lawine aan artikelen oplevert, die allemaal niets met de vraag te maken hebben, omdat er nu eenmaal over glucose gesproken wordt bij allerlei soorten onderzoek tijdens de bevalling. Wanneer je dextrose als zoekterm gebruikt wordt het al niet veel beter, maar uiteindelijk lukt het toch om artikelen te vinden, die in de buurt van het onderwerp komen. Er blijkt geen onderzoek te vinden, dat echt bekeken heeft of dextro energy tabletten tijdens de bevalling de weeën bevorderen. Wel promoveerde Liesbeth Scheepers, gynaecologe in Maastricht, in 2001 in Leiden op haar proefschrift ‘On oral intake during labor’. 1 Op grond van haar eigen studie en de bestaande literatuur schreef zij onder andere (stelling 5) ‘Hoewel internationaal een steeds liberaler beleid ten aan zien van eten en drinken tijdens de bevalling wordt gehanteerd, zijn de effecten op het verloop van de bevalling nog onduidelijk’. Zij onderzocht onder andere - in een dubbel blind gerandomiseerd onderzoek 2 - of er minder ingegrepen hoefde te worden tijdens de bevalling, wanneer een koolhydraatrijk drankje gedronken werd. Het ging om gezonde zwangeren zonder suikerziekte of een eerdere keizersnede en met een kind in hoofdligging. De uitkomst was enigszins in het voordeel van de vrouwen die het drankje hadden gekregen en niet een placebo, een caloriearm drankje met zoetstof. De meeste keizersneden werden verricht vanwege onvoldoende vordering bij het persen en daarbij bestond geen verschil tussen de groepen, maar in de periode daarvoor (voor de volledige ontsluiting) waren er alleen keizersneden wegens onvoldoende vordering in de placebo groep en niet in de groep die koolhydraten had gedronken. Een eerdere studie van haar liet echter juist meer keizersneden zien in de groep, die een koolhydraatrijk drankje had gekregen. 3 Na de tweede studie van Scheepers werd een veel groter gerandomiseerd onderzoek in Londen opgezet en daaruit kwam in 2009 naar voren, dat het geregeld eten tijdens de baring van vet- en slakkenarm voedsel in kleine porties geen nadelige gevolgen heeft, maar ook geen invloed op de duur of een andere uitkomst van de bevalling en de pasgeborene. 4 Een infuus bij de bevalling Internationaal is eigenlijk vooral gekeken of een infuus tijdens de bevalling nuttig is met als voornaamste reden niet te mogen eten en toch voldoende vocht te krijgen. Liesbeth vond geen aanwijzingen dat het nuchter blijven (bij gezonde zwangeren) nuttig is. Recenter is de overkoepelende analyse van het Cochrane Center, waarin het effect van het geven van een infuus tijdens de baring op de duur van de bevalling is geanalyseerd. 5 Het geven van een infuus is heel gewoon in veel Westerse landen*, maar niet in Nederland. De belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat een infuus misschien de duur van de bevalling wel wat lijkt te bevorderen, maar dat je dat misschien net zo goed kunt bereiken door wat meer (water) te drinken tijdens de bevalling (niet uit te drogen dus). In die overall analyse zaten ook twee studies, die keken of het beter was om een infuus met dextrose te geven dan een infuus met alleen een zout water mengsel. Eén van de twee vond een wat kortere bevallingsduur bij dextrose, maar de ander vond alleen dat het zoutgehalte in het bloed van zowel moeder als kind (na de geboorte) in de dextrose groep soms te laag was. Vandaar dat zij waarschuwen tegen het gebruik van een dextrose infuus. Een dergelijk effect valt echter niet te verwachten, wanneer een energietabletten worden gegeten of een drankje wordt gedronken en het niet als infuus wordt toegediend. *Nuchter zijn voor een eventuele keizersnede is een belangrijk motief om een infuus te geven tijdens de bevalling. Dat motief is met de introductie van de ruggenprik gelukkig minder belangrijk dan vroeger, toen keizersneden altijd onder algehele anesthesie werden verricht en er kans was op complicaties wegens overgeven en verslikken bij het weer wakker worden. Geraadpleegde literatuur (o.a.): 1. Liesbeth Scheepers. On oral intake during labor. Thesis. 2001 Universiteit Leiden. 2. Scheepers HC, de Jong PA, Essed GG, Kanhai HH. Carbohydrate solution intake during labour just before the start of the second stage: a double-blind study on metabolic effects and clinical outcome. BJOG. 2004;111:1382-7. 3. Scheepers HC, Thans MC, de Jong PA, Essed GG, Le Cessie S, Kanhai HH. A double-blind, randomised, placebo controlled study on the influence of carbohydrate solution intake during labour. BJOG. 2002;109:178-81. 4. O'Sullivan G1, Liu B, Hart D, Seed P, Shennan A. Effect of food intake during labour on obstetric outcome: randomised controlled trial. BMJ. 2009;338:b784. 5. Dawood F, Dowswell T, Quenby S. Cochrane Database Syst Rev. 2013 Jun 18;6:CD007715. doi: 10.1002/14651858.CD007715.pub2. Intravenous fluids for reducing the duration of labour in low risk nulliparous women.